Mận Hà Nội có tên khoa học là: Prunus silicina, họ Hoa Hồng (Rosaceae).

“Mận Hà Nội” là tên gọi chung của người miền Nam cho Mận tam hoa ở Bắc Hà (Lào Cai) và Mận hậu Mộc Châu (Sơn La). Mận tam hoa có lớp thịt màu đỏ tím, vị chua chua hơi ngọt.  Còn Mận hậu là khi ăn xong có vị ngọt kéo dài.

Mận Hà Nội (ở đây gọi tắt là mận) chấm với muối ớt, muối tôm hoặc làm mận lắc thì dễ ăn hơn. Nhiều nơi còn chế biến thành siro mận, mứt mận, rượu mận cũng rất ngon và để dành dùng dần dần được.

Theo y học cổ truyền, trái mận gọi là lý tử, lý thực, gia khánh tử. Có vị chua ngọt, tính bình với công dụng thanh can điều nhiệt, sinh tân lợi thủy. Thường được dùng để trị các chứng bệnh như: nóng trong xương (hư lao cốt chưng), âm hư nội nhiệt, môi khô họng khát, tiểu tiện bất lợi, thủy thũng, đái tháo đường (tiêu khát). Do đó, vào mùa nóng ăn mận cũng rất thích hợp để giải nhiệt.

Trường Kỹ thuật và Khoa học Đại học Jacobs Bremen, Đức phân tích trái mận thấy có 41 hợp chất hữu cơ, trong đó hai hợp chất chính là axit chlorogenic và proanthocyanidin.

Axit chlorogenic có rất nhiều tác dụng: Là chất chống oxy hóa, làm giảm huyết áp, thúc đẩy xương khỏe mạnh, giảm nguy cơ ung thư kết tràng và trực tràng, chống lão hóa, kháng khuẩn, kháng virut và chống viêm.

Proanthocyanidin được biết đến là chất chống oxy hóa, làm giảm huyết áp và tăng sự trao đổi chất béo, giảm sự phát triển của xơ vữa động mạch chủ. Hợp chất này cũng giúp ổn định collagen và elastin protein trong cơ thể, giúp cho làn da được khỏe mạnh và đàn hồi. Cả hai loại protein này đều là các thành phần cấu thành mạch máu và các sợi cơ. Một nghiên cứu của Pháp cho thấy proanthocyanidin giúp giảm các triệu chứng suy giảm tĩnh mạch mạn tính. Ngoài ra không thấy có tác dụng phụ nào được ghi nhận liên quan đến hợp chất này, thậm chí ở liều lượng cao.

Lưu ý khi ăn mận: Ăn mận còn xanh do có chất chua nên dễ ê răng, không hợp cho những người đau dạ dày (Y học cổ truyền cho rằng người tỳ vị hư yếu không nên dùng).

                                                          BSCKII. Hoàng Thanh Hiền

                        Khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng, Bệnh viện Quận 11